Dr. Öğr. Üyesi İlim Aksu

Uzmanlık Alanı : Dil ve Konuşma Terapisi, Ek engelli bireylerde dil ve konuşma terapisi

Görevler: Dr. Öğretim Üyesi İzmir Tınaztepe Üniversitesi

Yüksek Lisans Tez Başlığı (özeti ekte) ve Tez Danışman(lar)ı: 8-11 yaş grubundaki okul çağı çocuklarının nazometrik norm değerlerinin belirlenmesi.
Prof. Dr. S. Seyhun TOPBAŞ

Doktora Tezi/S.Yeterlik Çalışması/Tıpta Uzmanlık Tezi Başlığı (özeti ekte) ve Danışman(lar)ı: 3;00 – 5;11 yaş diliminde bulunan otizm spektrum bozukluğu tanılı çocukların sözcük dağarcığı gelişimlerinin bir yıl süre ile izlenmesi.
Prof. Dr. İlknur MAVİŞ

Yüksek Lisans Tez Özeti:

Nazal konuşma şekli konuşmanın algılanmasını etkileyen unsurlardan birisidir. Medikal tedavi yöntemleriyle ve/veya konuşma terapisiyle bu unsurun norm değerlerine yaklaştırılması olanaklıdır. Bunun için de o toplumun norm değerlerinin saptanması gerekmektedir.

Bu çalışmanın amacı; 8 - 11 yaş grubundaki okul çağı çocuklarının nazometre kullanılarak nazal norm değerlerini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda nazometre ile kullanılması için geliştirilen okuma metinlerinin geçerlik ve güvenirlikleri sınanmasında Nazometrik puanlar ile yaş arasında bir ilişki var mıdır; Nazometrik puanlar ile cinsiyet arasında bir ilişki var mıdır; Nazometrik puanlar ile ekonomik gelir seviyesi arasında bir ilişki var mıdır sorularına da yanıt aranmaktadır.

Çalışmaya toplam 129 çocuk katılmıştır. Her üç okuma metnini (Sabah Sürprizi Okuma Metni, Gökkuşağı Okuma Metni, M-N Cümleler Okuma Metni) de okuyan katılımcıların 57‟si kız, 72‟si erkek çocuğudur. Katılımcılar 96-107, 108- 119, 120-131 ve 132+ yaş gruplarına ayrılmışlardır. 96-107 yaş grubunda 11 kız, 12 erkek çocuğu bulunmaktadır. 108-119 yaş grubunda 17 kız, 19 erkek çocuğu bulunmaktadır. 120-131 yaş grubunda 12 kız, 24 erkek çocuğu bulunmaktadır. 130 ve üstü yaş grubunda ise 17 kız, 17 erkek çocuğu bulunmaktadır.

Nazal seslerinin ağırlıklı olarak yer aldığı M-N Cümleler adlı okuma metninden elde edilen nazometrik puanlar, hiç nazal sesin olmadığı Sabah Sürprizi ile nazal ve oral seslerin birlikte yer aldığı Gökkuşağı adlı okuma metinlerinden elde edilen nazometrik puanlardan istatistiksel olarak daha yüksektir (p<0,01). Aynı şekilde nazal ve oral seslerin birlikte yer aldığı Gökkuşağı adlı okuma metninden oluşan nazal puanların oranı, nazal seslerin bulunmadığı Sabah Sürprizi adlı okuma metninden alınan nazometrik puanlardan istatistiksel olarak daha yüksektir (p<0,01). Çalışmada cinsiyet faktörünün, Sabah Sürprizi adlı okuma metni üzerinde etkili olduğu; ancak Gökkuşağı ve M-N Cümleler adlı okuma metinleri üzerinde etkili olmadığı görülmektedir. Yaş ile Sabah Sürprizi adlı okuma metni arasında bir ilişki bulunmamaktadır. Gökkuşağı ve M-N Cümleler adlı okuma metinleri ile yaş faktörü arasında istatistiksel olarak önemli bir ilişki bulunmaktadır. Yaşın artmasıyla birlikte Gökkuşağı ve M-N Cümleler adlı okuma metinlerinden elde dilen nazometrik puanlar da artış göstermektedir. Çalışmanın bir diğer sonucu da ekonomik gelir seviyesinin, her üç okuma metninden elde edilen nazometrik puanlar üzerinde etkili olamadığı yönündedir. Bu çalışmayla, Türkçe için 8 – 11 yaş grubundaki normal çocukların nazometrik norm değerleri belirlenmiş bulunmaktadır. Belirlenen norm değerleri ile velofarengeal yetersizlik ve nazallaştırma sorunu yaşayan 8 – 11 yaş grubu çocuklarını değerlendirmek kolaylaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Türkçe, Nazometre, Normal Nazal Rezonans, Cinsiyet, Yaş, Ekonomik Gelir Seviyesi

Doktora Tez Özeti:

Bu araştırmada, yaşları 3;00 – 5;11 diliminde olan Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) tanılı çocukların Sözcük Dağarcığı gelişimlerinin bir yıl süresince nasıl bir değişim gösterdiğini betimlemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 97 OSB tanılı çocuk 36-48, 49-60 ve 61-72 aylık yaş gruplarına ayrılarak çalışmaya dâhil edilmiştir. 97 OSB tanılı çocuk 6 ayda bir olmak koşuluyla toplamda 3 defa değerlendirme araçlarıyla değerlendirilmişleridir. Çalışmada Türkçe İletişim Gelişim Envanteri (TİGE I-II), Türkçe Erken Dil Gelişim Testi (TEDİL) ve Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği (GOBDÖ-2-TV) kullanılmıştır. 3 değerlendirme aracından elde edilen veriler SPSS paket programı kullanılarak grup içi ve gruplar arası analizlere tabi tutulmuştur. Araştırmanın bulgularına göre, TİGE Alıcı Dil ve İfade Edici Dil açısından yaş grupları arasında bir fark bulunmamıştır. TİGE sonuçlarına bakıldığında ölçümler arasında önemli farklar bulunmamaktadır. Eğitim ortamı ve haftalık eğitim saati sözcük dağarcığı gelişimini etkilemektedir. Katılımcıların sözcük dağarcığı gelişimleri kategorilere göre heterojen bir dağılım göstermektedir. Genel olarak katılımcıların alıcı dil sözcük dağarcığı sayısı ifade edici dil sözcük dağarcığı sayısından daha fazladır. Ancak ifade edici dil sözcük dağarcığı, alıcı dil sözcük dağarcığından daha hızlı bir ilerleme göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Otizm spektrum bozukluğu, Sözcük dağarcığı, Sözcük kategorileri, Alıcı dil, İfade edici dil

Yayınlar ve Eserler:

• Maviş, İ., Aydın A., Aksu İ., Alev, G., Tek Dilli Tipik Gelişim Gösteren ve Özgül DilBozukluğu Olan Çocukların Yönetici İşlev Becerileri Açısından Karşılaştırılması, BISLICOST ACTION IS0804 Conference, 13-15 Şubat 2013, Lizbon, Portekiz.
• Aksu, İ. (2021 baskıda). Çocuğumun dilini nasıl geliştirebilirim? D. Güven (Ed.), Özel gereksinimli çocuğu olan anne baba el kitabı serisi: Zihin yetersizliği içinden (s. 260-281), Ankara: Eğiten kitap.
• Aksu, İ. (2021 baskıda). Çocuğumun dilini nasıl geliştirebilirim? D. Güven (Ed.), Özel gereksinimli çocuğu olan anne baba el kitabı serisi: Otizm Spektrum Bozukluğu içinden (s. 384-413), Ankara: Eğiten kitap.
• 8-11 yaş çocuklarının nazometrik değerleri, Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 2020, Cilt 3, Sayı 2, 130-152
• Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) Tanılı Çocukların Dil Gelişimlerinin ve Otizm Derecelerinin Bir Yıl Süreyle İzlenmesi, Isparta Otizm Kongresi, 4-7 Şubat 2021.
• Topbaş, S., Ünal, Ö., Tunçer, M., Ege, P., Maviş, İ., Aydın, A., Aksu, İ., Alev, G.,Kopkallı-Yavuz, H., Kaçar-Kütükçü, D., Kazanoğlu, D., Tadıhan-Özkan, E. Ve Yarman-Duman, E. Tödil-Özgül Dil Bozuklukları Türkiye Projesi, VII. Ulusal Dil ve Konuşma Bozuklukları Kongresi, 5-7 Mayıs 2013. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli,Türkiye.

Aldığı Sertifikalar:

Ses Bozuklukları ve Terapisi, Dr. M. Kündük, Eğitim Semineri, Eskişehir, 2006
Kekemelik Terapisi, Dr. K. St. Louis, Eğitim Semineri, Eskişehir, 2007
PECS, Dr. G. Kırcaali-İftar, Eğitim Semineri, Eskişehir, 2007
Yutma Bozuklukları, Değerlendirme ve Terapisi, Dr. M. Kündük, Eğitim Semineri, Eskişehir, 2007
Ses Değerlendirmesinde Yüksek Hızda Görüntüleme Tekniklerinin Rolü, Dr. İ. Koçak, Çalıştay, İstanbul, 2007
Lidcombe Erken Dönem Kekemelik Terapisi Programı, Dr. A. Konrot, Eğitim Semineri, Eskişehir, 2008